Dit noemen we bij PBL de ‘Driving Question’ (DQ). Een DQ heeft altijd een link met de wereld om ons heen (betekenisvol), is authentiek, wekt nieuwsgierigheid op bij leerlingen en er wordt een ‘noodzaak of zorg’ gevoeld met betrekking tot het onderwerp. De DQ geeft de richting/focus en het doel van het project aan en wordt met de gewenste leerdoelen en opbrengst in het achterhoofd geformuleerd.
”It helps student answer the question: “Why are we doing this?”
Bij PBL draait het om actief leren. Leerlingen leren verantwoordelijkheid te nemen over hun eigen leerproces. Dit bereik je met name door leerlingen (deels) hun eigen weg te laten kiezen, bijvoorbeeld bij het deelonderwerp, soort onderzoek, ontwerp, de onderzoeksvraag e/o bij het vormen van groepjes. Belangrijk is dat de keuzemogelijkheden voor iedereen duidelijk maar ook afgebakend zijn. Leerlingen werken gezamenlijk aan een eindproduct e/o eindpresentatie, maar hebben “voice and choice” bij het ontwerp en de weg er naartoe. “Providing opportunities for hearing student voice goes beyond just giving them choices [..]. If you give students a voice, you have to be willing to listen.”
Vaardigheden als goed kunnen communiceren en samenwerken, kritisch, probleemoplossend en creatief kunnen denken en handelen, weerbaarheid, ruimdenkendheid, oog voor de ander én de omgeving zijn een belangrijk onderdeel van de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen, zowel binnen als buiten de lessen. Op het Isendoorn College hebben we daarom 10 Isendoorn Competenties ontwikkeld, die samen een ‘toolbox’ vormen voor leerlingen waaruit ze kunnen putten om naar zichzelf te (leren) kijken en zich vervolgens verder te ontwikkelen.
Een vast onderdeel van PBL is het presenteren van wat geleerd is. Door het eindproduct te presenteren aan een echt publiek (medeleerlingen, ouders, belanghebbenden/ projectpartners, buurt, etc.) vergroot je eigenaarschap en betrokkenheid van leerlingen. Een PBL activiteit wordt afgesloten met een eindpresentatie waar de (voortgang van) de leeropbrengst gedeeld wordt, er wordt samengewerkt met/naar een deadline, leerlingen nemen zelf verantwoordelijkheid voor de organisatie en vragen gericht om feedback. Dit kan een tentoonstelling/“exhibition” zijn, een debat, toneelstuk etc.
Bij reflecteren gaat het om betekenis geven aan het leerproces, aan opgedane ervaringen met betrekking tot persoonlijke ontwikkeling. Bij PBL komt dit op verschillende manieren en momenten terug; individueel, tussen groepsgenoten en tussen leerling en docent (“self assessment, peer assessment & teacher assessment”), tijdens en na afloop van elk project. “We do not learn from experience… we learn from reflecting on experience.”
Vanaf 2020-2021 worden er eén keer per jaar, aan het eind van het schooljaar, “Presentations of Learning” (POL) georganiseerd; waarbij leerlingen reflecteren op hun persoonlijke ontwikkeling. Ze laten zien wat ze geleerd hebben, welke (persoonlijke) leerdoelen ze bereikt hebben, vieren hun successen, en stellen doelen voor het komende jaar (feed up, back, forward).
Hierbij gaat het om een fundamenteel onderdeel van onderzoekend en ontwerpend leren: kritisch (leren) kijken naar het eigen werk, door gerichte vragen te stellen en anderen mee te laten denken. Om zo tot een goed eindresultaat/ontwerp te komen. De opbrengst van feedback helpt bij het bijsturen, verbeteren van het onderzoek en/of ontwerp: “assess, rethink, redirect”. Leerlingen leren om gerichte feedback te geven én ontvangen, en we gaan bij PBL uit van de basisregel ‘wees aardig, behulpzaam en concreet’ (“be kind, specific and helpful”).
Door middel van onderzoekend en ontwerpend leren doen leerlingen kennis en vaardigheden op. Bij de ontwikkeling van PBL activiteiten worden kerndoelen en vakcurrricula meegenomen, en vakverbinding is een belangrijk component van PBL. Om de DQ te kunnen beantwoorden en een goed eindproduct te kunnen ontwerpen en maken moeten leerlingen kennis en inzicht vergaren en vaardigheden opdoen.
Bij PBL staat onderzoekend en ontwerpend leren centraal: het doen van onderzoek naar een bestaand, actueel probleem en het ontwerpen van een oplossing door middel van het doorlopen van verschillende stappen. Leerlingen leren vragen te stellen, goede bronnen te zoeken en te gebruiken, het probleem te analyseren en mogelijke antwoorden/oplossingen te ontwikkelen. Op het Isendoorn College maken we hierbij gebruik van onze eigen Ontwerpcyclus/Design Cycle. Deze cyclus bestaat in de basis uit vier onderdelen: onderzoeken, plannen, creëren en evalueren. Zie ook Design en onderzoekscyclus.
Een pakkende, prikkelende start van het project wekt nieuwsgierigheid en interesse op, dit stimuleert de onderzoekende houding van leerlingen richting het projectonderwerp.